|
|
|
|
|
|
|
|
|
Dias de la Semana |
Los Meses de Año |
Los Numeros |
Los Colores |
Partes de Cuerpo
Humano |
Animales e Insectos |
Frases Comunes |
Frases Comunes Sobre El
Amor |
Frases Comunes Sobre El
Dinero |
Dias de la Semana |
Español |
Quechua |
Aymara |
English |
Lunes |
killachaw |
phajjsi-uru |
Monday |
Martes |
atichaw |
sajjra-uru |
Tuesday |
Miercoles |
qullurchaw |
illapa-uru |
Wednesday |
Jueves |
illapachaw |
wara-uru |
Thursday |
Viernes |
ch'askachaw |
ch'asca-uru |
Friday |
Sabado |
k'uychichaw |
curmi-uru |
Saturday |
Domingo |
intichaw |
inti-uru |
Sunday |
|
. |
Los Meses de Año |
ir arriba |
Español |
Quechua |
Aymara |
English |
Enero |
qhajmiykilla |
Chinuka |
January |
Febrero |
Jatun Puquy |
Anata |
February |
Marzo |
Pacha Pukuy |
Achuka |
March |
Abril |
Ayriwaki |
Qhasiwi |
April |
Mayo |
Aymuray |
Llamayu |
May |
Junio |
Jawk'aykuski |
Mara-t'aka |
June |
Julio |
Chhajra-choqo |
Willca-cuti |
July |
Agosto |
Situwaki |
Llampaka |
August |
Septiembre |
Tarpuy |
Sata |
September |
Octubre |
Pawkarwara |
Taypi-sata |
October |
Noviembre |
Ayamarkq'a |
Lapaca |
November |
Diciembre |
Inti-raymi |
Uma-pacha |
December |
|
Los Números
|
ir arriba |
Español |
Quechua |
Aymara |
English |
uno |
uj |
Maya |
one |
dos |
iskay |
Paya |
two |
tres |
kinsa |
Quimsa |
three |
cuatro |
tawa |
Pusi |
four |
cinco |
phisqa |
PhisKa |
five |
seis |
sojta |
Sojjta |
six |
siete |
qanchis |
Pakalko |
seven |
ocho |
pusaj |
Quimsakalko |
eight |
nueve |
jis'on |
Yatunka |
nine |
diez |
chunka |
Tunka |
ten |
once |
chunka-ujmiyoj |
Tunka-mayani |
eleven |
doce |
chunka- iskayniyoj |
Tunka-payani |
twelve |
trece |
chunka- kinsayoj |
Tunka-Quimsani |
thirteen |
catorce |
chunka- tawayoj |
Tunka-Pusini |
fourteen |
quince |
chunka- phisqayoj |
Tunka-Phiskani |
fifteen |
dieciseis |
chunka -sojtayoj |
Tunka-sojtani |
sixteen |
diecisiete |
chunka -qanchisniyoj |
Tunka-Pakalkoni |
seventeen |
dieciocho |
chunka- pusajniyoj |
Tunka-Quimsakalkoni |
eighteen |
diecinueve |
chunka-jisq'onmiyoj |
Tunka-yatunkani |
nineteen |
veinte |
Iskay Chunka |
Patunka |
twenty |
veintiuno |
iskay-chunka-ujmiyoj |
Patunka-Mayani |
twenty one |
veintidos |
iskay-chunka-
iskayniyoj |
Patunka-Payani |
twenty two |
veintitres |
iskay-chunka-
kinsayoj |
Patunka-Quinsani |
twenty three |
veinticuatro |
iskay-chunka-
tawayoj |
Patunka-Pusini |
twenty four |
veinticinco |
iskay-chunka-
phisqayoj |
Patunka-Phiskani |
twenty five |
veintiseis |
iskay-chunka -sojtayoj |
Patunka-Sojtani |
twenty six |
veintisiete |
iskay-chunka -qanchisniyoj |
Patunka-Pakalkoni |
twenty seven |
veintiocho |
Iskay-ischunka-
pusajniyoj |
Patunka-Quimsakalkoni |
twenty eight |
veintinueve |
Iskay-chunka-Jisq'onmiyoj |
Patunka-Yatunkani |
twenty nine |
treinta |
Kinsa-Chunka |
Quimsa-Tunka |
thirty |
cuarenta |
Tawa-Chunka |
Pusi-Tunka |
forty |
cincuenta |
Phiska-Chunka |
Phiska-Tunka |
fifty |
sesenta |
Sojta-Chunka |
Sojjta-Tunka |
sixty |
setenta |
Qanchis Chunka |
Pakalko-Tunka |
seventy |
ochenta |
Pusaj chunka |
Quimsakalko-Tunka |
eighty |
noventa |
Jisq'on chunka |
Yatunka-Tunkani |
ninety |
cien |
Pachaj |
Pataca |
One hundred |
|
Estaciones del Año
ir arriba |
Español |
Quechua |
Aymara |
English |
Primavera |
Chiraymitt'a |
LapacPacha |
Spring |
Verano |
Rhupaypacha |
JalluPacha |
Summer |
Otoño |
Jawkaymita |
AwtiPacha |
Fall |
Invierno |
Chirimita |
ThayaPacha |
Winter |
|
La Familia
ir arriba |
Español |
Quechua |
Aymara |
English |
abuela |
Awichu |
awicha |
Grandmother |
abuelo |
Awichu |
achachila |
Grandfather |
Esposa |
warmi |
warmi |
wife |
Esposo |
Kosa |
chacha |
husband |
hermano |
wawke |
jila |
brother |
hermana |
pana |
cullaca |
sister |
hijo |
churi |
yoka |
son |
hija |
ususi |
phuch'a |
daughter |
Madre |
mama |
tayca |
mother |
nieto / nieta |
alch'i |
alchhi |
grandson |
Padre |
tata |
awki |
father |
primo |
Kayri |
jilata /kullaka |
cousin |
sobrino |
Kuncha |
jakeri |
nephew |
tio |
yaya-awki |
awki / tiyu |
uncle |
tia |
ipa |
ipala /tayka |
aunt |
|
Los Colores
ir arriba
|
Espanol |
Quechua |
Aymara |
English |
amarillo |
k'ellu |
k'ellu |
yellow |
anaranjado |
willapi |
churi |
orange |
azul (marino) |
sut'ijankas |
larama |
blue |
blanco |
yuraj |
janq'o |
white |
cafe |
|
ch'umpi |
brown |
celeste(color
cielo) |
yuraj jankas |
jank'o sajuna |
Light blue (sky) |
rojo |
puka |
wila |
red |
rosado |
llakha |
janq' o wila |
pink |
morado |
kulli |
kulli, anti |
purple |
verde |
k'omer |
ch'ojña |
green |
|
Partes del Cuerpo Humano
ir arriba |
Español |
Quechua |
Aymara |
English |
bigote |
sunka |
chhunka |
mustache |
brazo/ mano |
maki |
ampara |
arm |
cabeza |
uma |
p'eke |
head |
cara |
uya |
ajjanu |
face |
cabello |
chhujcha |
ñakuta |
hair |
cerebro |
ñojtu |
lejjwi |
brain |
cuello
|
kunka |
kunka |
neck |
dedo |
ruk'ana |
luk'ana |
finger |
dientes |
kiru |
lacach'aca |
teeth |
estomago |
wijsa |
puraca |
stomach |
oreja |
ninri |
jinchu |
ear |
nariz |
senka |
nasa |
nose |
boca |
simi |
laca |
mouth |
ojos |
ñawi |
naira |
eyes |
ombligo |
ph'upu |
kururu |
|
pecho |
kasku |
tujjtucha |
chest |
pierna |
piaca |
ch'ara |
leg |
pie |
chaki |
kayu |
foot |
pupila |
ñawi-luru |
nayra-luru |
|
quijada |
khachichu |
tiranku |
chin |
lengua |
kallu |
lajra |
tongue |
lagrima |
waqay |
jacha |
tear |
labio |
|
laka jispi |
lip |
rodilla |
mokoy |
kokori |
knee |
uña |
sillu |
sillu |
nail |
|
Animales -Insectos
ir arriba
|
Español |
Quechua |
Aymara |
English |
abeja |
wayronko |
mamuraya |
bee |
burro |
asno |
asnu |
donkey |
condor |
kunturi |
mallku |
condor |
cerdo |
khuchi |
kuchhi |
pig |
conejo |
kowi |
wank'u |
rabbit |
pajaro |
p'isko |
jamach'i |
bird |
perro |
alko |
anu |
dog |
raton |
juk'ucha |
achaku |
mouse |
oveja |
oveja |
lwija |
sheep |
serpiente |
katari |
asiru |
snake |
gallina |
wallpa |
wallpa |
chicken |
gallo |
k'anka |
llallu |
rooster |
gato |
misi |
phisi |
cat |
vaca |
waca |
waca |
cow |
hormiga |
sik'imira |
sik'imira |
ant |
aguila |
|
|
eagle |
oso |
jukumari |
jukumari |
bear |
caballo |
|
|
|
pez |
|
challwa |
fish |
picaflor |
|
luri |
hummingbird |
pollo |
|
chiwchi |
chick |
zorro |
|
kamaqe |
fox |
arana |
|
kusi kusi |
spider |
coyote |
|
|
|
pato |
|
phili |
duck |
sapo |
|
jamp'atu |
frog |
cocodrillo |
|
|
|
tigre |
|
|
|
mariposa noct. |
|
taparako |
moth |
chivo |
|
|
goat |
mariposa |
|
pilpintu |
butterfly |
lobo |
|
|
wolf |
paloma |
|
|
pigeon |
|
Frases Comunes |
ir arriba |
Español |
|
Como te llamas? |
Quechua |
|
Ima sutiyki? |
Aymara |
|
Cunasa sutimajja? |
English |
|
What's your name?
|
|
|
Español |
|
Que estas haciendo? |
Quechua |
|
Imata ruwashanki? |
Aymara |
|
cunsa lurta? |
English |
|
What are you
doing? |
|
|
Español |
|
Cuanto te debo? |
Quechua |
|
Maska manuyki kani? |
Aymara |
|
kawkhasa manuma? |
English |
|
How much do I owe
you? |
|
|
Español |
|
Mira quien esta
aqui? |
Quechua |
|
kaway pitaj? |
Aymara |
|
Uñtam Khitisa? |
English |
|
Look who is here? |
|
|
Español |
|
Cuando te vas? |
Quechua |
|
Mayk'aj ripunki? |
Aymara |
|
cunapachasa
sarjjata? |
English |
|
When are you
leaving? |
|
|
Español |
|
Hasta Mañana! |
Quechua |
|
K'aykama |
Aymara |
|
KharuruKama |
English |
|
See you tomorrow! |
|
|
Español |
|
Que te duele? |
Quechua |
|
Imayktitaj nanan?
|
Aymara |
|
Cunasa Ustam? |
English |
|
Where do you hurt? |
|
|
Español |
|
De donde vienes? |
Quechua |
|
Maymanta
chayamunki? |
Aymara |
|
Cawquista purinta? |
English |
|
Where are you
coming from? |
|
|
Español |
|
Porque Lloras? |
Quechua |
|
Imamanta Waqanki? |
Aymara |
|
Cunatsa jachascta? |
English |
|
Why are you
crying? |
|
|
Español |
|
Estoy bien |
Quechua |
|
allillan kani |
Aymara |
|
Waliquitua |
English |
|
I'm fine |
|
|
Español |
|
Cuando te vas? |
Quechua |
|
Mayk'aj ripunki? |
Aymara |
|
Kunapachasa
sarjjata? |
English |
|
When are you
leaving? |
|
|
Español |
|
Vas a volver? |
Quechua |
|
Kutimunkichu? |
Aymara |
|
Cutinitati? |
English |
|
Are you coming
back? |
|
Frases Comunes Sobre el Amor
ir arriba
|
Español |
|
Te amo, Te quiero |
Quechua |
|
Qanta Munani |
Aymara |
|
Munsmawa |
English |
|
I love you |
|
|
Español |
|
Me Quieres? |
Quechua |
|
Munawankichu? |
Aymara |
|
Munistati? |
English |
|
Do you love me? |
|
|
Español |
|
Quieres Casarte
Conmigo? |
Quechua |
|
Manankichu
Kasarakuyta Nakawan? |
Aymara |
|
Munanti casaniña
Nayampi? |
English |
|
Would you marry
me? |
|
|
Español |
|
Si Quiero |
Quechua |
|
Ari, Munani |
Aymara |
|
Jisa, Muntua |
English |
|
Yes, I do (I want
to) |
|
|
Español |
|
No quiero |
Quechua |
|
Mana munanichu |
Aymara |
|
Jani Muncti |
English |
|
I don't want to. |
|
Frases
Comunes Sobre Dinero
|
Español |
|
No tengo dinero |
Quechua |
|
Mana Kanchu kolqe |
Aymara |
|
Janiwa Utkiti
colque |
English |
|
I don't have any
money |
|
|
Español |
|
Cuanto Quieres? |
Quechua |
|
Markhasata Munanki? |
Aymara |
|
Kawkhasa Munta? |
English |
|
How much do you
want? |
|
|
Español |
|
Cuanto le debo? |
Quechua |
|
Masca manuiqui cani |
Aymara |
|
Caucasa manumtua? |
English |
|
How much do I owe you |
|
ir arriba |
|
|
|
|
|